Werkplaatslampen

Werkplaatslampen werden vroeger gebruikt in werkplaatsen om het werkstuk waar men mee bezig was te verlichten. Ook zaten deze op machines in fabrieken. Eigenschappen van deze lampen waren dat ze vaak meerdere armen hadden en flexibel alle kanten op gedraaid konden worden. Het meest voorkomend is met twee armen. Deze lampen worden ook wel werkbanklampen, machine werklamp of fabriekslamp genoemd.

Curt Fischer wordt gezien als de grondlegger van de werkplaatslamp, lees voor meer informatie verder.

(Foto fabriek van Jielde)

Uiteraard beginnen we met het meest bekende en iconische merk, Jieldé.

Jieldé is ontworpen en geproduceerd door Jean-Louis Domecq in de jaren 50. Dit uit frustratie van de op dat moment bestaande machine werklampen waar om de haverklap de snoeren van defect raakten, Jean-Louis Domecq was eigenaar van een fabriek en was dusdanig gefrustreerd over dit probleem dat hij voor zijn eigen fabriek een lamp produceerde met sleepcontacten, waardoor er geen snoeren meer kapot konden gaan op de scharnierpunten. Daarnaast had deze lamp ook verstelbare armen en een verstelbare kap. Dit was zo’n groot succes dat hij hem nadien in productie nam en ging verkopen. Tot op de dag van vandaag worden deze lampen nog geproduceerd en verkocht.

Ontzettend bijzonder is dat 70 jaar na dato er nog weinig veranderd is aan het design van deze lamp, naar mijn weten kan geeneen andere lamp hier tegenop. y Bij de restauratie van mijn lampen word ik bijgelicht door onderstaande twee Jieldé lampen, vermoedelijk beide uit de jaren 60.

Het merk SIS-Licht is sinds 1924 actief in de werkplaatsverlichting en is tot op het heden nogsteeds actief. SIS-Licht is opgericht door Karl Lang senior en zijn zoon Erich Lang in Schweinfurt, Duitsland. Ze specialiseerden zich in verplaatsbare werkverlichting.

Het bedrijf heette in het begin Sirius, vernoemd naar de heldere ster Sirius. Deze naam is later veranderd naar SIS-Licht, SIS is de afkorting van Sirius in Schweinfurt.

Geleidelijk werd het bedrijf uitgebreid met schaarlampen, tafellampen, en telefoondragers en met succes.

In de jaren 70 zetten de zonen van Erich Lang het bedrijf voort, Heinz Lang en Karl Lang. In het jaar 2000 neemt Stefan Lang het bedrijf over en is hij de vierde generatie in dit bijzondere familiebedrijf.

Ze zijn inmiddels een toonaangevende fabrikant van technische verlichting voor de industrie, zorg, kantoor en tandheelkunde.

Onderstaande werkplaatslamp is een mooie kenmerkende SIS-Licht en in zeer goede staat.De arm is flexibel en kan vele kanten op. Er zit een werkbankklem op deze lamp. De sparing op de kap is voor een fitting waar de schakelaar op de fitting zit, helaas was deze vergaan.

Nu heb ik navraag gedaan bij SIS-Licht en het is model 90, uit 1950-1955, in een Reseda groene kleur. Zie ook de originele afbeelding uit de catalogus.

Ook mijn “huismerk” Industria Rotterdam heeft machine werklampen verkocht.

Onderstaande koperen/messing/stalen lamp is vermoedelijk/mogelijk geproduceerd door Kandem, hij toont namelijk sterke gelijkenissen met de Kandem model 971. Mogelijk liet Industria Rotterdam deze lampen maken door Kandem onder hun eigen label.

Uniek van het exemplaar met koperen kap is het gebruik van verschillende materialen, de reflector is van koper, één arm van messing, één arm van staal en voet van messing en staal. Het andere exemplaar is voorzien van messing armen en een emaille kap.

Het merk Viktoria Lampe was vooral bekend om de bankierslampen/notarislampen, maar heeft ook een werkbanklamp gemaakt welke meerdere gelijkenissen vertoond met de bankierslampen. Viktoria Lampe was een Duitse fabrikant, helaas heb ik hier verder nog geen info over kunnen vinden. Onderstaande zat een werkbankklem op, maar deze was kapot.

De uitsparing in de kap is bedoeld voor een porseleinen fitting met schakelaar, de arm is van twee platte profielen. Beide eigenschappen zie je ook terug bij de bankierslampen van Viktoria Lampe. Deze uitvoering is er ook geweest met een ovale voet. Vermoedelijk is dit model afkomstig uit de jaren 30.

Deze lamp is geen werkplaatslamp, al heeft deze wel hetzelfde uiterlijk. Dit is een architektenlamp, ontworpen door Marque Rijo. Met zwarte armen en kap, aluminium scharnieren en tafelklem. Ook over dit merk heb ik nog geen extra (betrouwbare) informatie kunnen vinden, vermoedelijk uit Denemarken afkomstig.

Ik verwacht dat deze tussen 1960 en 1980 geproduceerd is.

Rademacher is een bekend en gewild Duits merk, met een kenmerkend logo van een sierlijke R.

Het bedrijf Rademacher is opgericht door ingenieur Ernst Rademacher in 1914 een handelsmaatschappij en begon niet veel later in 1920 met de productie van werklampen. Naast werkbanklampen hebben ze ook veel schaarlampen geproduceerd. Ernst Rademacher overleed begin jaren 50, zijn vrouw Hanna Rademacher ontving de patenten. Rademacher lampen werden in het begin voornamelijk voor werkplaatsen geproduceerd, maar werden door architecten ook geadviseerd als interieurverlichting.

Het merk (of misschien beter gezegd, de merknaam) is al die jaren actief gebleven en maakt sinds 2018 deel uit van Schmidt-Strahl GmbH in Meerbusch. Dit bedrijf is voornamelijk gericht op buitenverlichting.

Onderstaande werkbanklamp zal gemonteerd gezeten hebben op een tafel of tegen de wand. Met schitterende emaille kap en nog een deel van het gepatenteerde rubberen membraam op de schakelaar.

Het welbekende merk Midgard van Curt Fischer produceert al sinds 1919 fabriekslampen en is meer dan 100 jaar later nog steeds actief als verlichtingsfabrikant.

Curt Fischer (1890-1956) was een designer en ingenieur. Hij was één van de eerste die werklampen met gerichte verlichting ontwierp. Fischer was een engineer voor de machine fabriek Industriewerk Auma (IWA), die in het begin machines produceerde voor de producitie van porselein. In 1919 nam Curt Fischer deze fabriek over. Tot 1920 was er alleen maar statische verlichting beschikbaar, wandarmaturen of plafondarmaturen. Curt Fischer zag de noodzaak van directe verlichting en ontwierp voor de IWA fabriek een schaarlamp, waardoor verlichting daar geplaats kon worden waar het gewenst was.

Het was een succes en in Curt Fischer ontwierp en produceerde meerdere andere modellen. In 1925 had Curt Fischer 7 verschillende modellen ontworpen en geproduceerd. In 1927 is dit aantal al gegroeid naar 20 verschillende modellen.

Na het overlijden van Curt Fischer nam zijn zooon Wolfgang Fischer de zaak over en continueerde de productie tot in de jaren 60. In 1972 is Midgard overgenomen door VEB industrieleuchtenbau Auma en werden de lampen ook gemerkt met VEB.

Na de val van de muur werd VEB geprivatiseerd en Wolfgang Fischer kwam weer aan de leiding van Midgard te staan, de naam kwam ook weer terug op de lampen. In deze jaren heeft Midgard veel bureaulampen geproduceerd. In 2015 werd Midgard overgenomen door David Einsiedler en Joke Rasch,de machines werden verhuisd en gemoderniseerd en vanaf 2017 worden er weer 3 klassieke Midgard lampen geproduceerd.

Onderstaande lamp is een vroeg model, vermoedelijk jaren 30, helaas waren er wat onderdelen defect, dus alleen nog te gebruiken als hanglamp.