Geschiedenis Van Scheepslampen

Sinds de oudheid moesten zeelieden een manier vinden om hun aanwezigheid 's nachts kenbaar te maken. Niet alleen om hun weg vooruit te verlichten, maar ook om een aanvaring met andere schepen te voorkomen.

Dat deden ze door lantaarns op de boeg van hun schepen te installeren. Omdat er geen regels waren, was het allemaal een kwestie van gezond verstand.

Een van de vroegste documentatie aangaande scheepslampen dateert uit de eerste eeuw. De Griekse schrijver 'Pluarquede' vermeldde dat lantaarns op schepen werden gebruikt, in zijn "lanternoe militares."

Op de Zuil van Trajanus, de triomfzuil van Trajanus die in Rome staat, is er een cilindrische lantaarn te zien op de achtersteven van een oorlogsschip. Deze zuil werd gebouwd in 107-112 n.C.

Hieronder ziet u een fresco uit de 10e eeuw van een 'Dromon', een byzantijns oorlogsschip, waarbij er ook een enkele scheepslamp zichtbaar is op de achtersteven.

Veel later verscheen "Phanal" voor het eerst in een tekst van Rabelais in 1552, verwijzend naar "een vuur ingesloten in een beschermend compartiment" dat op het hoogste punt van de achtersteven van een schip was geplaatst werd om 's nachts zichtbaar te zijn.

Om op zee te worden herkend, droegen de schepen van o.a. de Franse admiraal in de 17e eeuw drie grote lantaarns aan de achtersteven. Dit was vergelijkbaar met de galeien van de generaal.

De squadroncommandanten hadden slechts één heklantaarn op de achtersteven. Het waren zware zeshoekige glazen lantaarns die op een ijzeren standaard stonden. Dit was samen met kleinere lampen die vaak boven in de masten hingen.

Hieronder twee voorbeelden hiervan waar deze lantaarns te zien zijn op schilderijen uit de 17e eeuw.

De voorstelling is het zeegevecht voor de Italiaanse stad Livorno tussen de Nederlandse en Engelse vloten in 1653. Op het Nederlandse schip zijn drie lantaarns op de achtersteven te zien.

De aankomst van koning Karel II van Engeland te Rotterdam, geschilderd door Lieve Pietersz Verschuier.

Als prins had Karel lang in ballingschap moeten leven, omdat thuis in Engeland zijn vader werd onthoofd en het koningschap was afgeschaft. Maar in 1660 kwam het herstel: het parlement in Londen vroeg hem als koning Karel II terug te komen. Op deze triomfreis van Breda naar Londen maakte hij een tussenstop in Rotterdam. We zien hem in het midden op de statenjacht staan, geëerd door veel burgers en saluutschoten. Ook zie je hier op het achtersteven één lantaarn staan.

Tegelijkertijd werden er vele andere lantaarns geplaatst om de scheepscompartimenten te verlichten, zoals het scheepsruim en de kompassen. Vanaf 1820 kwam er regelgeving voor het voeren van navigatieverlichting, vooral door de opkomst van stoomschepen die veel sneller waren dan de traditionele zeilschepen.

De eerst bekende regels waar de navigatielichten voor schepen aan moesten voldoen dateert uit 1838. De Verenigde Staten namen een wet aan die stoomboten, varend tussen zonsondergang en zonsopgang, verplichtte één of meer seinlichten te voeren. Hoewel de kleur, locatie en de kwestie van zichtbaarheid niet werden gespecificeerd.

Het Verenigd Koninkrijk volgde in 1846. In 1848 specificeerde de admiraliteit van Engeland dat stoomschepen rode en groene zijlichten, een wit toplicht onderweg en een enkel wit licht voor anker moesten tonen.

When under Weigh: Bright white light, at the foremast head. Green light, on the starboard side Red light on the port side. When at Anchor. A common bright light.

Het Amerikaanse congres breidde vervolgens in 1849 de regels voor navigatieverlichting uit, zodat ook zeilschepen hieraan moesten voldoen.

Klik op de onderstaande link om het volledige nieuwsbericht te lezen dat op 11 juli 1848 in de London Gazette is gepubliceerd:

Admiralty, 11th July 1848. STEAMERS' LIGHTS.—To PREVENT COLLISION

In samenwerking met de Franse regering ontwikkelde de British Board in 1863 een nieuw reglement. Meer dan dertig landen, waaronder Duitsland en de Verenigde Staten, sloten zich bij deze regelgeving aan. In 1864 ondertekende president Abraham Lincoln de 'Rules to Prevent Collisions at Sea', waardoor het onderdeel werd van de Amerikaanse wet.

In 1889 riepen de Verenigde Staten de eerste Internationale Maritieme Conferentie bijeen om regels voor het voorkomen van aanvaringen te overwegen. Dit resulteerde in de 'Washington Conference Rules' in 1890, die in 1897 internationaal van kracht werden. Een van deze regels vereiste dat stoomschepen een tweede masttoplicht moesten voeren.

In 1914, na de beruchte ramp met de Titanic, werd het Internationaal Verdrag voor de beveiliging van mensenlevens op zee (SOLAS) opgericht.

Tijdens de International Safety of Life at Sea conferentie in 1948 werd een verplicht tweede masttoplicht verplicht, uitsluitend voor motor aangedreven schepen van meer dan 45 meter lang en een vast heklicht voor bijna alle schepen. De regels waren van invloed op zowel recreatieve als commerciële schepen.

De wereldwijd erkende geharmoniseerde regels werden voor het eerst geïntroduceerd door de Internationale Maritieme Organisatie in 1972. Vanaf 15 juli 1977 werden de internationale regels ter voorkoming van aanvaringen op zee (IRPCS), beter bekend als COLREG's, verplicht gesteld voor internationale wateren.

Tegenwoordig is het nog steeds het fundamentele navigatiedocument voor alle schepen die op volle zee opereren.

In de eerste helft van de 19e eeuw werden de kleuren rood en groen voor stuurboord en bakboord door elkaar heen gebruikt. In 1847 besloot de Britse Admiraliteit dat stuurboord de kleur groen zou zijn, terwijl bakboord de kleur rood zou zijn, wat verschillende andere Europese landen in 1858 adopteerden. Uiteindelijk werd het in 1889 vastgelegd in de internationale maritieme regelgeving.

Er zijn verschillende theorieën waarom ze groen kozen voor stuurboord en rood voor bakboord. De meest logische verklaring is als volgt. Stuurboord was aan de kant van het roer, dus elke stuurman op zee wist dat de stuurman je waarschijnlijk zou zien als je het schip van deze kant naderde. Hierdoor is dit de "veilige" kant, dus groen. Aan bakboord had de stuurman minder zicht; vanaf deze kant naar een boot navigeren was dus veel gevaarlijker, vandaar de kleur rood.

Een meer romantische benadering is dat het hart links zit, wat de kleur van bakboord verklaart; rood.